De zintuigen ( het zicht,smaak,reuk,tastzin,gehoor)

Er bestaan vijf zintuigen: horen,zien,ruiken,proeven en de tastzin, deze zijn benoemd door Aristoteles. Bij ieder zintuig is er een orgaan dat geprikkeld wordt waarbij we het resultaat de gewaarwording noemen.

Het zicht

Zien valt gemakkelijk te beschrijven : het waarnemen van licht. Het oog is het orgaan dat dit licht kan opmerken. Onze hersenen maken vervolgens beelden van prikkels die ze ontvangen van het netvlies.

Een menselijk oog is een bol met ongeveer een diameter van 2,4 cm. Het oog wordt volledig omgeven door vliezen waarbij ieder vlies zijn eigen functie heeft. Op de oogbol kan je de iris zien waarbij de opening van de iris de pupil wordt genoemd.
Gelukkig kan de oogbol er niet uitvallen, hij wordt namelijk bijeen gehouden door 6 oogspieren. De voorzijde van het oog is altijd nat door het traanvocht. Iedere keer als we met onze ogen knipperen worden deze bevochtigd. Buiten het traanvocht zorgen ook de oogleden,wimpers en wenkbrauwen tegen bescherming.

Als wij een voorwerp zien gaat het oog zich daaraan aanpassen. De ooglens ontspant en wordt dan boller. De lens is dus enorm flexibel. De lichtgevoelige cellen kunnen we terug vinden in ons netvlies. Op deze plaats wordt het beeld omgedraaid en verkleind geprojecteerd. Lichtstralen kunnen hier gewoon door tot aan de onderste pigmentlaag. De teruggekaatste stralen worden dan weer opgevangen door de receptoren ( heel gevoelige cellen). Hier kan onderscheid gemaakt worden tussen licht en donken en de verschillende kleuren. De verzameling van de gegevens worden doorgestuurd naar de hersenen en die maken er een beeld van. Wanneer we de informatie van beide ogen gaan combineren kunnen we diepte zien.

De smaak

De tong lijkt vlak maar als je wat dichter kijkt zie je toch dat het eerder op schuurpapier lijkt. De tong bevat namelijk talrijke kleine smaakpapillen. Deze zorgen er voor dat we kunnen proeven, maar kunnen ook de verschillende smaken onderscheiden.

Zuur, bitter, zoet en zout zijn de 4 hoofdsmaken.Al zou er ook een vijfde smaak zijn : 'umami' die terug de vinden is in belegen kaas en zeewier omdat deze stoffen veel glutamaat bevatten. Elke smaakpapil kan maar één van deze smaken onderscheiden. De smaakpapillen die allemaal dezelfde smaak waarnemen liggen allemaal op één plaats in een bepaalde smaakzone. Voor zout en zoet is dit aan de rand van de tong, de smaakpapillen die bitter waarnemen liggen helemaal achteraan in de tong en zoet ligt op het puntje van de tong.

De tong bevat dus heel veel smaakpapillen die dan ook nog eens allemaal smaakknoppen hebben en deze op zijn manier weer is verdeeld in allemaal cellen. In totaal hebben we ongeveer 200 smaakknoppen. De cellen van de smaakknoppen kunnen we verdelen in 2, de smaakcellen en de steuncellen. De smaakcellen doen het echte werk en proeven ons eten, de steuncellen daarentegen sturen deze informatie door naar de hersenen.

De reuk

Reuken kunnen we definiëren als het waarnemen van geuren. Hoe kan het nu dat wij dingen kunnen ruiken? Dat komt omdat stoffen voortdurend heel kleine deeltjes afscheiden, die bij ons in de neus komen. Niet alle stoffen hebben deze eigenschap, enkel gassen en dingen die oplosbaar in water zijn.

Net zoals bij het oor valt de neus in te delen. Alleen bestaat de neus niet uit 3 maar uit 2 delen, de inwendige en de uitwendige oor. De uitwendige neus bestaat uit de benige neusbrug, neusvleugels en de neuspunt. De inwendige neus bestaat uit de linker- en rechter neusholte. Deze zitten niet aan elkaar want ze worden gescheiden door het neus tussenschot. De binnenkant van de neus is bedekt met neusslijmvlies waar de deeltjes die de stoffen hebben afgescheiden blijven kleven. Onder dit neusslijmvlies zitten heel veel bloedvaten. Op deze plaats worden de deeltjes verwijderd. De neusharen zorgen voor een filtering van de lucht. De neusholte kunnen we nog eens onderscheiden in 3 neusgangen. Deze gaan verder tot ze uiteindelijk uitkomen in de keelholte.

De tastzin

Dankzij het aanraken kunnen we dingen waarnemen. Het aanraken is eigenlijk mogelijk door onze huid. V Hoe meer receptor- cellen we op een bepaalde plaats hebben, hoe beter we op die plaats kunnen voelen. De meeste cellen kan je terugvinden in de handen, voeten en ons gezicht.

We weten al dat aanraking mogelijk is door de huid die opgebouwd is uit heel veel cellen bestaat. Ook zijn er in onze huid vezels, een soort uitgerekte cellen. De cellen die het best aanrakingen kunnen waarnemen noemen de receptorcellen. Deze zijn meestal verbonden met een haartje. Wanneer een haar iets raakt, zal de receptorcel hierop gaan reageren door te bewegen of door te vervormen. Deze reactie wordt onmiddellijk doorgeseind aan de hersenen.

Aan iedere prikkel zijn de cellen in ons huid aangepast, zo zijn er ook speciale pijncellen. Als je pijn waarneemt dan zijn de cellen in je huid open gescheurd en scheiden ze een stof af. We weten dat normaal gezien bij een voortdurende prikkel de cel in rusttoestand zal komen en we deze prikkel niet meer voelen , bij deze cellen zal bij constante druk dit niet gebeuren. We blijven de pijn dus voelen tot dat de cellen herstelt zijn. Jeuk is ook zo'n voorbeeld die ondanks voortdurend de zelfde druk te voelen niet weggaat. In de huid zijn er ook nog speciale cellen voor warmte en koude. warmtevezels voelen geen koude en koudevezels voelen geen warmte. Deze cellen kunnen bij extreme gevallen moeilijk onderscheid maken.

Het gehoor

Het geluid dat wij kunnen horen bestaat uit onzichtbare trillingen die overal in de lucht zijn. De hersenen zorgen er vervolgens voor dat wij dit geluid wel degelijk kunnen horen. De maat waarin het geluid wordt uitgedrukt is decibel ( dB).

Het gehoor orgaan is een ingewikkeld systeem want buiten het zichtbare gedeelte van de oor bestaat het uit nog veel meer delen. Het bestaat zelfs uit 3 delen: het uitwendig oor, het middenoor en het binnenoor.

Het uitwendig deel, is het deel dat we kunnen zien, dus het oor. Het bestaat uit de oorschelp en de uitwendige gehoorgang. Dit deel is belangrijk omdat het er voor zorgt dat het geluid wordt opgevangen. De uitwendige gehoorgang heeft een soort S-vorm en heeft haartjes en klieren die talg(=oorwas) afgeven. Het uitwendig deel eindigt met de trommelvlies die gaat trillen als er geluid wordt waargenomen.Omdat het middenoor heeft een spiraalvorm .

Het middenoor bestaat uit de trommelholte die verder gaat in de buis van Eustachius. In het middenoor vinden we ook de drie gehoorbeentjes : hamer,aambeeld,stijgbeugel. Door een vloeistof die hier aanwezig is geven ze de trillingen van het trommelvlies verder door.

Het binnenoor kan terecht vergeleken worden met een labyrint omdat het uit allemaal gangen en holtes bestaat. Dit laatste deel bestaat uit 3 onderdelen de vestibulum, de half-circelvormige kanalen en de cochlea.Hier wordt het geluid doorgegeven naar ons zenuwstelsel zodat wij het kunnen waarnemen.